Polacy ruszą tropem początku Wszechświata

Kolejny krok w kierunku rozwoju polskiej Astronomii poczyniony. Jesienią 2015 roku w okolicach Bochni, Olsztyna i Poznania uruchomione zostaną trzy stacje europejskiego systemu radioastronomicznego LOFAR. Z jego pomocą polscy badacze uzyskają wgląd w to, jak działa wszechświat. 

LOFAR to europejski system radioastronomiczny, który pozwoli badać środowisko kosmiczne w najbliższym otoczeniu Ziemi.  Instrument w obserwacjach wykorzystuje niskie częstotliwości radiowe, tworząc niemal trójwymiarową mapę kosmosu. System, którego budowę rozpoczął ASTRON - Niderlandzki Instytut Radio-Astronomii,  składa się obecnie z 47 stacji położonych na całym świecie, z czego niemal połowa znajduje się w Holandii. Docelowo, system zakłada że w niebo celować ma 25 tysięcy Anten, których sygnały radiowe dokonywać będą wzajemnej interferencji. 

Polska część LOFAR-a powstaje we współpracy z akademickim konsorcjum POLFAR. Jest to podmiot powołany przez 9 ośrodków akademickich, w skład których wchodzą m.in. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Mikołaja Kopernika czy Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk. Stacje mają być połączone światłowodem, transportującym dane z prędkością 10 gigabitów na sekundę, natychmiastowo przenosząc dane z jednej stacji do drugiej, umożliwiając szybką wymianę informacji w trakcie obserwacji interferencji. 

Względem możliwości systemu LOFAR, warto przytoczyć to co pisała w 2010 roku P. Elżbieta Kuligowska „Obserwacje wykonane tym interferometrem obejmą zresztą bardzo szeroki zakres zagadnień współczesnej astrofizyki, w tym kosmologię wczesnego Wszechświata, problem formowania się planet, ewolucję gwiazd i galaktyk oraz badanie właściwości ośrodka międzygalaktycznego i jonosfery” Doktorantka UJ pisze również, że w pełni rozbudowany system uzyska wyniki kilkadziesiąt razy dokładniejsze od obecnie otrzymywanych z radioteleskopów.

Dzięki temu systemowi niewielkim kosztem (25 mln złotych grantu z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego) nasi naukowcy uzyskują dostęp do najnowszych technologii oraz nawiążą współpracę, która w nadchodzącej dekadzie może zaowocować niejednym przełomem w polskiej astronomii i badaniach kosmosu. Czego Polsce i polskim naukowcom  życzymy. 

źródło: Orion.pta.ed.pl, Miniesterstwo Gospodarki, Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Urania.edu.pl